Nguyễn Hiến Lê
NXB Văn Hóa Thông Tin, 2007
216 Trang
Mạnh
tử là triết gia duy nhất thời Tiên Tần mà chúng ta biết được ít điều về
tuổi thơ nhờ bà mẹ hiền của ông. Ông thuộc dòng dõi công tộc Mạnh tôn ở
nước Lỗ, tên là Kha, tự là Tử Dư, sinh ở ấp Trâu. Có sách nói cha là
Khích Công Nghi, mẹ họ Chưởng nhưng vô chứng cứ. Tới đời ông cha, chi
của ông đã sa sút, tuy là quý tộc mà sống như bình dân, về điểm ấy ông
giống Khổng tử. Có lẽ phần đông các triết gia thời ấy cũng như ông: nhờ
thuộc dòng dõi quí tộc, ông mới được học hành; rồi vì nghèo, không được
lãnh một chức vị tại triều, nên ông mới có chí lập thân. Chúng ta có thể
nói giai cấp trung lưu thời nào cũng tặng cho quốc gia, nhân loại được
nhiều nhân tài nhất, vì địa vị cao quá thì người ta thường hưởng lạc
hoặc phải sớm lo việc nước, ít chú trọng đến sự học, còn thân phận thấp
quá thì không có phương tiện để học, chí khí dễ bị hoàn cảnh khắt khe
làm cho tiêu ma.
Chương 1. Thời đại
Chương 2. Đời sống hoạt động chính trị
Chương 3. Dạy học và viết sách
Chương 4. Muốn thành một á thánh nối nghiệp Khổng Tử
Chương 5. Tư tưởng chính trị
Chương 6. Tư tưởng kinh tế và xã hội
Chương 7. Tính thiện
Chương 8. Tồn tâm dưỡng tính luyện khí
Chương 9. Tư cách và tài năng Mạnh Tử
Download: Mạnh Tử (NXB Văn Hóa Thông Tin) - Nguyễn Hiến Lê
Download: Mạnh Tử (NXB Văn Hóa Thông Tin) - Nguyễn Hiến Lê
Mạnh Tử
NXB Tổng Hợp 1993
Nguyễn Hiến Lê
189 Trang
Trước cuốn Mạnh Tử, cụ Nguyễn Hiến Lê đã có 4 tác phẩm viết về triết học Trung Quốc: Mạnh Tử, đó là: Nho giáo – một triết lý chính trị, Đại cương triết học Trung Quốc (chung với cụ Giản Chi), Nhà giáo họ Khổng, Liệt tử và Dương tử. Sau cuốn Mạnh Tử, cụ Nguyễn Hiến Lê còn viết thêm mỗi số tác phẩm về Trung triết như: Trang Tử, Hàn Phi (chung với cụ Giản Chi), Tuân Tử (chung với cụ Giản Chi), Mạc học (chung với cụ Giản Chi), Lão tử, Luận ngữ, Khổng Tử, Kinh Dịch (ta cũng có thể kể thêm bộ Sử Trung Quốc vì trong đó có rất nhiều đoạn viết về Trung triết). Đọc các sách viết sau, chúng ta thỉnh thoảng thấy lời dịch hoặc nhận định của cụ đã thay đổi, có khi khác hẳn với lời dịch hoặc nhận định của cụ trong một số cuốn viết trước. Điều này tôi đã nhiều lần nêu ra trong một số eBook mà tôi đã thực hiện. Trong cuốn Mạnh Tử này cũng vậy. Ví dụ như trong chương 8, cụ Nguyễn Hiến Lê bảo: “Quan niệm về “khí” xuất hiện ở Trung Hoa vào thế kỉ thứ IV trước Tây lịch (thời Chiến Quốc) và ba triết gia đầu tiên nói tới khí là Cáo tử, Mạnh tử và Trang tử, nhưng quan niệm của hai nhà trên hơi khác với quan niệm của nhà dưới” (Sđd, trang 177). Tiếp đến, cụ trích dẫn hai đoạn trong sách Trang Tử, một trong thiên Trí Bắc du, một trong thiên Chí lạc. Trong bộ Trang Tử - Nam Hoa Kinh, cụ đã dịch lại, lời tuy hơi khác nhưng ý nghĩa cũng tương tự; nhưng cụ cho rằng hai thiên đó (và nhiều thiên khác nữa) do những người đời sau thêm vào, và hai đoạn trích dẫn đó không phản ánh đúng tư tưởng của Trang Tử. Như vậy, ta có thể suy ra rằng Trang Tử không nói về “khí” và hai (chứ không phải ba) triết gia đầu tiên nói tới “khí” là Cáo Tử và Mạnh Tử.
Chương 1. Thời đại
Chương 2. Đời sống hoạt động chính trị
Chương 3. Dạy học và viết sách
Chương 4. Muốn thành một á thánh nối nghiệp Khổng Tử
Chương 5. Tư tưởng chính trị
Chương 6. Tư tưởng kinh tế và xã hội
Chương 7. Tính thiện
Chương 8. Tồn tâm dưỡng tính luyện khí
Chương 9. Tư cách và tài năng Mạnh Tử
Download: Mạnh Tử (NXB Văn Hóa Thông Tin) - Nguyễn Hiến Lê
Download: Mạnh Tử (NXB Văn Hóa Thông Tin) - Nguyễn Hiến Lê
NXB Tổng Hợp 1993
Nguyễn Hiến Lê
189 Trang
Trước cuốn Mạnh Tử, cụ Nguyễn Hiến Lê đã có 4 tác phẩm viết về triết học Trung Quốc: Mạnh Tử, đó là: Nho giáo – một triết lý chính trị, Đại cương triết học Trung Quốc (chung với cụ Giản Chi), Nhà giáo họ Khổng, Liệt tử và Dương tử. Sau cuốn Mạnh Tử, cụ Nguyễn Hiến Lê còn viết thêm mỗi số tác phẩm về Trung triết như: Trang Tử, Hàn Phi (chung với cụ Giản Chi), Tuân Tử (chung với cụ Giản Chi), Mạc học (chung với cụ Giản Chi), Lão tử, Luận ngữ, Khổng Tử, Kinh Dịch (ta cũng có thể kể thêm bộ Sử Trung Quốc vì trong đó có rất nhiều đoạn viết về Trung triết). Đọc các sách viết sau, chúng ta thỉnh thoảng thấy lời dịch hoặc nhận định của cụ đã thay đổi, có khi khác hẳn với lời dịch hoặc nhận định của cụ trong một số cuốn viết trước. Điều này tôi đã nhiều lần nêu ra trong một số eBook mà tôi đã thực hiện. Trong cuốn Mạnh Tử này cũng vậy. Ví dụ như trong chương 8, cụ Nguyễn Hiến Lê bảo: “Quan niệm về “khí” xuất hiện ở Trung Hoa vào thế kỉ thứ IV trước Tây lịch (thời Chiến Quốc) và ba triết gia đầu tiên nói tới khí là Cáo tử, Mạnh tử và Trang tử, nhưng quan niệm của hai nhà trên hơi khác với quan niệm của nhà dưới” (Sđd, trang 177). Tiếp đến, cụ trích dẫn hai đoạn trong sách Trang Tử, một trong thiên Trí Bắc du, một trong thiên Chí lạc. Trong bộ Trang Tử - Nam Hoa Kinh, cụ đã dịch lại, lời tuy hơi khác nhưng ý nghĩa cũng tương tự; nhưng cụ cho rằng hai thiên đó (và nhiều thiên khác nữa) do những người đời sau thêm vào, và hai đoạn trích dẫn đó không phản ánh đúng tư tưởng của Trang Tử. Như vậy, ta có thể suy ra rằng Trang Tử không nói về “khí” và hai (chứ không phải ba) triết gia đầu tiên nói tới “khí” là Cáo Tử và Mạnh Tử.
